Μεγαλοχώρι - Σαντορίνη - Κυκλάδες

15 χιλιόμετρα από τα Φηρά, στο Νοτιοδυτικό άκρο του νησιού, το Ακρωτήρι, αυτό το  μικρό χωριό των 450 κατοίκων έγινε διάσημο χάρη στο σημαντικότατο Μινωικό οικισμό που αποκαλύφθηκε από τις ανασκαφές που ξεκίνησε το 1967 ο καθηγητής Σπ. Μαρινάτος και συνεχίζει μέχρι σήμερα ο καθηγητής Χρ. Ντούμας.
Διοικητικά, ανήκει στο Τοπικό διαμέρισμα Ακρωτηρίου του Δήμου Θήρας. Κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους αποτελούσε ένα από τα καστέλια του νησιού.
Είναι μια μικρή κοινότητα κτισμένη γύρω από τα τείχη του βενετσιάνικου κάστρου. Ακόμη και σήμερα - προστατευμένη στα ταλαιπωρημένα από τα χρόνια τείχη – η μικρή καστροπολιτεία μοιάζει να ζει στους δικούς της ρυθμούς.
Το Ακρωτήρι της Σαντορίνης επίσης είναι ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του Αιγαίου στα προϊστορικά χρόνια. Οι πρώτες εγκαταστάσεις χρονολογούνται από την Ύστερη Νεολιθική Εποχή (τουλάχιστον από την 4η χιλιετία π.Χ.).
Θαμμένη κάτω από τόννους ηφαιστειακής στάχτης, αυτή η προιστορική θέση έμεινε σχεδόν ανέπαφη και οι αρχαιολόγοι αποκάλυψαν ένα οικισμό που έσφυζε από ζωή και δραστηριότητα από την 3η χιλιετία π.Χ.  Η πιο σημαντική ανακάλυψη ήταν αυτή της Μινωικής περιόδου της πόλης, που εξαφανίστηκε κάτω από το ηφαιστειακό υλικό της μεγάλης έκρηξης του 1500 π.Χ.
Κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (3η χιλιετία π.Χ.) υπήρχε οικισμός στο Ακρωτήρι. Κατά τη Μέση και την Πρώιμη Ύστερη Εποχή του Χαλκού (20ος-17ος αιώνας π.Χ.) ο οικισμός αυτός επεκτάθηκε και αναδείχθηκε σε ένα από τα σημαντικότερα αστικά κέντρα και λιμάνια του Αιγαίου.
Η μεγάλη του έκταση (περίπου 200 στρέμματα), η άριστη πολεοδομική του οργάνωση, το αποχετευτικό του δίκτυο, τα περίτεχνα πολυώροφα κτίριά του με τον έξοχο τοιχογραφικό διάκοσμο, την πλούσια επίπλωση και οικοσκευή μαρτυρούν τη μεγάλη του ανάπτυξη.
Τα ποικίλα εισηγμένα προϊόντα που βρέθηκαν μέσα στα κτίρια δείχνουν πόσο ευρύ ήταν το πλέγμα των εξωτερικών σχέσεων του Ακρωτηρίου. Διατηρούσε στενές σχέσεις με τη Μινωική Κρήτη αλλά βρισκόταν σε επικοινωνία και με την Ηπειρωτική Ελλάδα, τη Δωδεκάνησο, την Κύπρο, τη Συρία και την Αίγυπτο.
Η ζωή στην πόλη τελείωσε απότομα το τελευταίο τέταρτο του 17ου π.Χ. αιώνα, όταν οι κάτοικοί της αποφάσισαν να την εγκαταλείψουν εξαιτίας ισχυρών σεισμών. Η έκρηξη του ηφαιστείου ακολούθησε. Τα ηφαιστειακά υλικά που κάλυψαν την πόλη και ολόκληρο το νησί προστάτευσαν ως σήμερα τα κτίρια και το περιεχόμενό τους, όπως έγινε και στην Πομπηία.
Στοιχεία για την κατοίκηση του Ακρωτηρίου της Σαντορίνης κατά την προϊστορική εποχή άρχισαν να έρχονται στο φως από το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα. Οι συστηματικές όμως ανασκαφές άρχισαν εκεί το 1967 από τον καθηγητή Σπυρίδωνα Μαρινάτο υπό την αιγίδα της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας. Ο Μαρινάτος αποφάσισε να ανασκάψει στο Ακρωτήρι ελπίζοντας ότι θα επαληθεύσει μια παλιά του θεωρία που είχε δημοσιεύσει από τη δεκαετία του '30, ότι η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης προκάλεσε την κατάρρευση του πολιτισμού της Μινωικής Κρήτης. Μετά το θάνατο του Μαρινάτου, στα 1974, η ανασκαφή συνεχίζεται υπό την διεύθυνση του καθηγητή Χρίστου Ντούμα.
Επάνω στα αποκαλυπτόμενα μνημεία δεν γίνονται επεμβάσεις, παρά μόνον όσες απαιτούνται για τη στερέωσή τους και για τη διάσωση των ποικίλων μαρτυριών, της καταστροφής συμπεριλαμβανομένης.
Ο αρχαιολογικός χώρος δεν είναι επισκέψιμος λόγω των εργασιών συντήρισης του στεγάστρου, τα περισσότερα όμως ευρήματα, κυρίως οι τοιχογραφίες έχουν μεταφερθεί στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα και στο Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο στα Φηρά.
Εκτός από τον προιστορικό οικισμό που χρειάζεται και αξίζει περισσότερες από μια επισκέψεις, ενδιαφέρον παρουσιάζει το Ενετικό κάστρο και οι εκκλησίες της Αγίας Τριάδας και της Υπαπαντής.
Ένας ασφαλτωμένος δρόμος 3 χιλιομέτρων, οδηγεί στο ακρωτήριο, στο δυτικότερο άκρο του νησιού. Η θέα από εκεί είναι θαυμάσια και αξίζει να δει κανείς τον φάρο.
Λίγα ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια διατίθενται στο Ακρωτήρι. Τα περισσότερα είναι ανοιχτά μόνο το καλοκαίρι, από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο. Για φαγητό υπάρχουν λίγες ταβέρνες και καφενεία.
Τέσσερα πανηγύρια γίνονται στο Ακρωτήρι στη διάρκεια του χρόνου: τα δύο απ΄ αυτά τον Μάιο (12 και 29) και τα υπόλοιπα - τα πιο σημαντικά - στις 6 Αυγούστου (Μεταμόρφωση του Σωτήρος) και στις 15 Αυγούστου (Κοίμηση της Θεοτόκου).
Το χωριό συνδέεται με τα Φηρά με λεωφορείο, που αναχωρεί κάθε ώρα το καλοκαίρι, από τις 9 π.μ. έως τις 8 μ.μ. Επίσης μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει ταξί, ιδιωτικά και ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα και μοτοσυκλέτα.
Ο δρόμος είναι ασφαλτοστρωμένος και αρκετά καλός, μέχρι την Κόκκινη παραλία. Πρόκειται για ένα τοπίο μοναδικό στον κόσμο. Τεράστιοι κόκκινοι βράχοι και κοκκινωπά βότσαλά συνθέτουν ένα ανεπανάληπτο σκηνικό. Η Κόκκινη παραλία είναι ιδιαίτερα οργανωμένη και έχει παγκόσμια φήμη καθώς πρόκειται για ένα ξεχωριστό φυσικό φαινόμενο.Από το μικρό λιμάνι του Ακρωτηρίου, μπορείτε να πάτε με καραβάκι στην Κόκκινη και την Λευκή Παραλία, όπως και στα νησάκια του ηφαιστείου, την Παλαιά και την Νέα Καμμένη.

Τα Βάγια και ο "Λάζαρος" στην Σαντορίνη

Παλιότερα στη Σαντορίνη, η Μεγάλη Βδομάδα και το Πάσχα ξεχώριζαν ανάμεσα στις άλλες γιορτές του χρόνου για τη συμμετοχή των κατοίκων στο Θείο Δράμα και την Ανάσταση. Το Σάββατο του Λαζάρου σε πολλά χωριά της Σαντορίνης, οι κάτοικοι αναβιώνουν κάθε χρόνο το «Λάζαρο» , στήνοντας ένα πελώριο σταυρό στη μέση της πλατείας του χωριού τυλιγμένο με αλισμαρί.

Τα Βάγια και ο “Λάζαρος”

Οι παλιοί λέγανε:

“Του  Ευαγγελισμού και των Βαγιών
παίρνει ο Φράρος το Γυαλό”

Ανήμερα του Λαζάρου όλο το χωριό ήτανε στο πόδι για να ετοιμάσει τον “Λάζαρο”. Οι κοπέλες του χωριού γύριζαν με πανέρια για να μαζέψουν λουλούδια και οι νέοι πήγαιναν στα γκρεμνά για να κόψουνε αλησμαριά. Οι μαραγκοί μαστόρευαν, τα άρμπουρα που φτάναν 15 και πολλές φορές 20 μέτρα. Οι απόμαχοι ναυτικοί και οι τρατάρηδες ετοιμάζανε τα σχοινιά και τις αρματωσιές που θα έδεναν τον “Λάζαρο”
Με τα άρμπουρα σχηματίζανε ένα σταυρό και τον τύλιγαν με αλησμαριά και τον στόλιζαν με λουλούδια και βάγια. Στην κορφή του Σταυρού τοποθετούσαν την επιγραφή Ι.Ν.Β.Ι.  Απόσπερνα όλο το χωριό μαζευότανε στην πλατεία που θα εστήνετο ο “Λάζαρος” εθεωρείτο δε ως μεγάλη ευλάβεια η παρουσία τους  την ώρα της ύψωσης του Σταυρού  . Σε χειρόγραφο του Λάζαρου Συρίγου (1872-1959) αναφέρονται σχετικά με την κατασκευή του Λαζάρου και τα εξής:”Μετά τον εσπερινό ιερεύς ετέλει αγιασμόν και μετ΄αυτόν ήρξατο η ύψωσης του Σταυρού, έκαστος ή δύο ομού ελάμβανον το άκρον των σχοινίων έσυρον αυτόν προς τα άνω από τις ταράτσες των οικιών όπου όταν ελάμβανε κάθετον διεύθυνσιν έδεναν τους κάβους εις κατάλληλα μέρη των ταρατσών.
Ο Σταυρός αυτός ελέγετο “Λάζαρος” και εικόνιζε την Ανάσταση του Λαζάρου. Ομοίους “Λαζάρους “ έκαναν όπως και μέχρι σήμερον, συνεχίζει ο αείμνηστος Λάζαρος Συρίγος, πολλά παιδιά εις τας οικίας των, είναι δε το θέαμα από θρησκευτικής απόψεως πολύ ευχάριστο, την επομένη ημέρα, την Κυρακή των Βαϊων, όπου γίνεται η λιτανεία να βλέπη τις καθ' όλην την διαδρομή της λιτανείας στις αυλές ή στις ταράτσες των οικιών τους μικρούς “Λαζάρους”.
Ο “Λάζαρος” αυτός, συνεχίζει την περιγραφή, έμενε στολισμένος με τα αλησμαριά μέχρι του Μ. Σαββάτου, οπότε τον κατέβαζαν και αφήρουν τα αλισμαριά και τον διέλυον, εκράτουν δε μόνον τον μακρύτερον ιστόν τον οποίον έστηναν στο ίδιο μέρος φέροντος εις το άνω μέρος ένα μικρόν Σταυρό και σημαίαν. Ο ιστός αυτός θα έμενε ιστάμενος μέχρι της Αναλήψεως. Εις τον ιστάμενον ιστόν άφηναν ένα κάβον με τον οποίο οι νέοι έκαναν αιώρες (κουνίστραι) δηλαδή κρατύντες το σχοινίον μετέβαιναν από τον ένα τοίχον στον άλλον των πέριξ οικιών καθώς έκανον και άλλα γυμνάσια αναρριχήσεως, αλλά επειδή εχρισιμοποιείτο και παρά μικρών παίδων εγένοντο πολλάκις δυστυχήματα κατηργήθη η δευτέρα αύτη ύψωσης του Σταυρού. Την ημέρα των Βαγιών τα παιδιά κρατώντας τα Βαγιά τραγουδούν:


Βάγια βάγια των Βαγιώ
τρώνε ψάρι και κολοιό
και την άλλη Κυριακή
τρώνε το παχύ αρνί.

Διαβάστε για το έθιμο του Λαζάρου στο Μεγαλοχώρι Σαντορίνης.

Δείτε δεξιά τα video από το έθιμο στο Μεγαλοχώρι

{oziogallery 1174}

Τον σήκωσαν το Λάζαρο οι Μεγαλοχωριανοί

"Και τοχανε καμάρι οι Μεγαλοχωριανοί, πως εμείς μονάχα απ' όλα τα χωριά, κάναμε τον πιο μεγάλο "Λάτζαρο". Μπονώρας ηκαβαλλικέψαμε τσοι γαδάροι του Σιάλα, ήρθε και ο Κωνσταντής τ' Ατρίβολι  με τσοι δικοί του κι ηξεκινήσαμε άλλοιγια τα Αρμυρά κι άλλοι για το Μαρμάρι. Μέχρι την νύχτα

ησακιάζαμε και περασμένα μεσάνυχτα ηξεφορτώσαμε τ' αλισμαριά στο σπίτι τ' αφέντη του Ευτύμιου του Αντωνάκη, πούτανε μπρος στον ποταμό..."
Ύστερα περιγράφοντας την ιστορία του άρμπουρου, που ξενερισμένο στον Χριστό τ' Αθέρμη από ναυάγιο πολέμου, περιμάζεψαν οι Μεγαλοχωριανοί και κάθε τέτοια μέρα στόλιζαν με αυτό τον Λάζαρο και τον στήνανε στην μέση στον Ποταμό, συνεχίζει:
"... Το πιο μεγάλο λατάκι του Τζώρτζη του Μπατζάνη φέρανε ο Γιάκουμος του Μανουάκη, ο Ντουράνης κι ο Χαράλαμπος, του Καμπούρη το παιδί,για να γίνει ο Σταυρός. Ο Γιώργος και Πέτρος του Μιχελάκη κουβαλούσανε σπάο απ' το μπακάλικο του πατέρα τους για να δέσουνε τ' αλισμαριά και οι πιο μικροί κόβανε απ' της γρηάς Καράδενας το σπίτι κάτι παράξενα , μεγάλα κόκκινα λουλούδια, για να στολίσουνε τα πέντε στεφάνια του Λαζάρου...
Με τέχνη αρχίσανε να σημαίνουν οι καμπάνες της Παναγιάς, πούταν όλες με παλούκια. Ο Στελιανός της Ασπασίας σήμαινε σε ψηλό, το δεύτερο ο Μανώλης τ' Αναστάση με το
Βενετσάνο του Βδοκού και τις τρείς πρώτες αφού τις σημαίνανε οι τρείς παπάδες (ο παπά-Φίλιππας, ο παπα-Νικολός κι ο παπα-Μιχαήλος), πιάσανε ο Γιάννης ο Κακάλης, ο Αντώνης ο Κουλοχέρης,κι ο Νικολάκης ο Κανιώρος. Τη μεγάλη την σήμαινε απάνω στο καμπαναριό κι ο Κυριάκος του Γιώργη του Κυριάκου..."
Και μετά τα σπερνά έφτανε η πιο μεγάλη στιγμή εκείνης της ημέρας, που καταστόλιστο σηκώνανε το θεόρατο Σταυρό, το Λάζαρο, με θεατές όλους τους συγχωριανούς, που τότε ο αριθμός τους ήταν αρκετά μεγάλος. Αλλά ας δούμε πως μας περιγράφει ο Φίλιππας την σκηνή:
"... Ανέβηκαν οι άντρες κι οι κοπελιάρηδες στο καμπαναριό. Άλλοι στον καφενέ του Σκουτζέ, άλλοι στη ταράτσα του Μιχαήλλου τ' Αγγελάκη κι άλλοι στο καμπαναριό της Κοίμησης  για ν' ανεβάσουνε τον Λάτζαρο.
- Εεε ..... Βίρα... Βίρα μαζύ ...., φώναζε ο Ρεβελής, πούκανε κουμάντο.
Κι ο μεγάλος Σταυρός σηκωνόταν αργά.
- Ίσια μια!... Πιάσε τα μπόσικα, Γεράσιμε!..... Θα σου γλιστρήσει!....
- Νταγιάντα, Μαρκούτσο!... Ορτσάρισε Μπία....
- Άντε μια ακόμη!... Βίρα εσείς απ τον καφενέ!.... Πέρασε Στυλιανέ, τον κάβο απ το κουντούτο!...
Κι ο Σταυρός ανέβαινε. Έπεφτε στον λάκκο. Γρήγορα δέσανε γερά τις πριμάτσες, χώνανε το λάκκο και όλοι περνούσαν ν΄ασπαστούν το Λάτζαρο.....
Η  Μεγάλη βδομάδα άρχιζε".

Το έθιμο της Ανάστασης του Λαζάρου σήμερα στις 5μ.μ. στο Μεγαλοχώρι Σαντορίνης

Η πλατεία του Μεγαλοχωρίου Σαντορίνης σήμερα ήταν γεμάτη, από παράδοση, από κόσμο και από αρισματοευωδίες. Μια πανδαισία παράδοσης με όλο αυτό το κόσμο να αναβιώνει το έθιμο της Ανάστασης του Λαζάρου. Από το πρωί τον στόλιζαν τον Λάζαρο για να είναι ...

σήμερα το απόγευμα, στις 5 μ.μ., έτοιμος να τον σηκώσουν  και να ζήσουν το έθιμο που κάθε χρόνο, πολλά χωριά της Σαντορίνης, με τόση χαρά αναβιώνουν. Το tournews.gr ήταν εκεί, όπως κάθε χρόνο και αποθανάτισε την προσπάθεια του πολιτιστικού συλλόγου του παραδοσιακού χωριού Μεγαλοχωρίου Σαντορίνης  και των κατοίκων να διατηρήσουν τον πολιτισμό τους και τα έθιμά τους. Δεν θα παραλείψω να συγχαρώ την πρόεδρο κ Μαρία Πελεκάνου και τις υπόλοιπες κυρίες για το πλούσιο και πεντανόστιμο τραπέζι με παραδοσιακά εδέσματα που πρόσφεραν μετά το στόλισμα του Λάζαρου. Για τους ντοματοκεφτέδες φυσικά που επιμελήθηκε αποκλειστικά η κ Μ. Πελεκάνου ....... νοστιμότατοι, παράδεισος όπως λέει και ο γιός μου, μπορώ να πω κάθε χρόνο και καλύτεροι. Χρόνια πολλά..... και του χρόνου να είμαστε όλοι καλά να το ξαναζήσουμε. Μην ξεχάσετε σήμερα το απόγευμα στις 5 μ.μ. να είστε όλοι εκεί.

Διαβάστε για το έθιμο  και δείτε φωτογραφίες και Video από την περσυνή αναβίωση του εθίμου.

Τα Βάγια και ο "Λάζαρος" στο Μεγαλοχώρι Σαντορίνης

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μεγαλοχωριανών Σαντορίνης σας προσκαλεί, όπως κάθε χρόνο, το Σάββατο 27 Μαρτίου και ώρα 09:00 π.μ. στην κεντρική πλατεία του χωριού (ποταμός) όπου θα ξεκινήσει το στόλισμα του "Λάζαρου" ( ξύλινο ομοίωμα σε σχήμα ρόμβου ύψους 13 μέτρων) στολισμένο με δενδρολίβανο-αλισμαρί). Το απόγευμα της ίδιας ημέρας μετά τον

εσπερινό 17:00 ο Σύλλογος μας προσκαλεί όλους να σηκώσουμε τον «Λάζαρο» με τον παραδοσιακό τρόπο.

Λίγα λόγια για το έθιμο του Λαζάρου που αναβιώνεται στα περισσότερα χωριά της Σαντορίνης.

Παλιότερα στη Σαντορίνη, η Μεγάλη Βδομάδα και το Πάσχα ξεχώριζαν ανάμεσα στις άλλες γιορτές του χρόνου για τη συμμετοχή των κατοίκων στο Θείο Δράμα και την Ανάσταση. Το Σάββατο του Λαζάρου σε πολλά χωριά της Σαντορίνης, οι κάτοικοι αναβιώνουν κάθε χρόνο το «Λάζαρο» , στήνοντας ένα πελώριο σταυρό στη μέση της πλατείας του χωριού τυλιγμένο με αλισμαρί.

Τα Βάγια και ο “Λάζαρος”

Οι παλιοί λέγανε:

“Του  Ευαγγελισμού και των Βαγιών
παίρνει ο Φράρος το Γυαλό”

Ανήμερα του Λαζάρου όλο το χωριό ήτανε στο πόδι για να ετοιμάσει τον “Λάζαρο”. Οι κοπέλες του χωριού γύριζαν με πανέρια για να μαζέψουν λουλούδια και οι νέοι πήγαιναν στα γκρεμνά για να κόψουνε αλησμαριά. Οι μαραγκοί μαστόρευαν, τα άρμπουρα που φτάναν 15 και πολλές φορές 20 μέτρα. Οι απόμαχοι ναυτικοί και οι τρατάρηδες ετοιμάζανε τα σχοινιά και τις αρματωσιές που θα έδεναν τον “Λάζαρο”
Με τα άρμπουρα σχηματίζανε ένα σταυρό και τον τύλιγαν με αλησμαριά και τον στόλιζαν με λουλούδια και βάγια. Στην κορφή του Σταυρού τοποθετούσαν την επιγραφή Ι.Ν.Β.Ι.  Απόσπερνα όλο το χωριό μαζευότανε στην πλατεία που θα εστήνετο ο “Λάζαρος” εθεωρείτο δε ως μεγάλη ευλάβεια η παρουσία τους  την ώρα της ύψωσης του Σταυρού  . Σε χειρόγραφο του Λάζαρου Συρίγου (1872-1959) αναφέρονται σχετικά με την κατασκευή του Λαζάρου και τα εξής:”Μετά τον εσπερινό ιερεύς ετέλει αγιασμόν και μετ΄αυτόν ήρξατο η ύψωσης του Σταυρού, έκαστος ή δύο ομού ελάμβανον το άκρον των σχοινίων έσυρον αυτόν προς τα άνω από τις ταράτσες των οικιών όπου όταν ελάμβανε κάθετον διεύθυνσιν έδεναν τους κάβους εις κατάλληλα μέρη των ταρατσών.
Ο Σταυρός αυτός ελέγετο “Λάζαρος” και εικόνιζε την Ανάσταση του Λαζάρου. Ομοίους “Λαζάρους “ έκαναν όπως και μέχρι σήμερον, συνεχίζει ο αείμνηστος Λάζαρος Συρίγος, πολλά παιδιά εις τας οικίας των, είναι δε το θέαμα από θρησκευτικής απόψεως πολύ ευχάριστο, την επομένη ημέρα, την Κυρακή των Βαϊων, όπου γίνεται η λιτανεία να βλέπη τις καθ' όλην την διαδρομή της λιτανείας στις αυλές ή στις ταράτσες των οικιών τους μικρούς “Λαζάρους”.
Ο “Λάζαρος” αυτός, συνεχίζει την περιγραφή, έμενε στολισμένος με τα αλησμαριά μέχρι του Μ. Σαββάτου, οπότε τον κατέβαζαν και αφήρουν τα αλισμαριά και τον διέλυον, εκράτουν δε μόνον τον μακρύτερον ιστόν τον οποίον έστηναν στο ίδιο μέρος φέροντος εις το άνω μέρος ένα μικρόν Σταυρό και σημαίαν. Ο ιστός αυτός θα έμενε ιστάμενος μέχρι της Αναλήψεως. Εις τον ιστάμενον ιστόν άφηναν ένα κάβον με τον οποίο οι νέοι έκαναν αιώρες (κουνίστραι) δηλαδή κρατύντες το σχοινίον μετέβαιναν από τον ένα τοίχον στον άλλον των πέριξ οικιών καθώς έκανον και άλλα γυμνάσια αναρριχήσεως, αλλά επειδή εχρισιμοποιείτο και παρά μικρών παίδων εγένοντο πολλάκις δυστυχήματα κατηργήθη η δευτέρα αύτη ύψωσης του Σταυρού. Την ημέρα των Βαγιών τα παιδιά κρατώντας τα Βαγιά τραγουδούν:

Βάγια βάγια των Βαγιώ
τρώνε ψάρι και κολοιό
και την άλλη Κυριακή
τρώνε το παχύ αρνί.



Διαβάστε και δείτε φωτογραφίες και Video από το έθιμο του "Λαζάρου" στο Μεγαλοχώρι Σαντορίνης - Θήρας.

Η Ανάσταση του Λαζάρου - Μεγαλοχώρι - Σαντορίνη

Παλιότερα στη Σαντορίνη, η Μεγάλη Βδομάδα και το Πάσχα ξεχώριζαν ανάμεσα στις άλλες γιορτές του χρόνου για τη συμμετοχή των κατοίκων στο Θείο Δράμα και την Ανάσταση. Το Σάββατο του Λαζάρου στο Μεγαλοχώρι και σε άλλα χωριά της Σαντορίνης, οι κάτοικοι αναβιώνουν κάθε χρόνο το «Λάζαρο» , στήνοντας ένα πελώριο σταυρό στη μέση της πλατείας του χωριού τυλιγμένο με αλισμαρί.

Αποσπάσματα από την ανεπανάληπτη περιγραφή του  Φίλιππα Κατσίπη για το έθιμο του "Λάτζαρου" από το φύλλο του Απρίλη  1970 των "Θηραϊκών Νέων"

"Και τοχανε καμάρι οι Μεγαλοχωριανοί, πως εμείς μονάχα απ' όλα τα χωριά, κάναμε τον πιο μεγάλο

"Λάτζαρο". Μπονώρας ηκαβαλλικέψαμε τσοι γαδάροι του Σιάλα, ήρθε και ο Κωνσταντής τ' Ατρίβολι  με τσοι δικοί του κι ηξεκινήσαμε άλλοι για τα Αρμυρά κι άλλοι για το Μαρμάρι. Μέχρι την νύχτα ησακιάζαμε και περασμένα μεσάνυχτα ηξεφορτώσαμε τ' αλισμαριά στο σπίτι τ' αφέντη του Ευτύμιου του Αντωνάκη, πούτανε μπρος στον ποταμό..."
Ύστερα περιγράφοντας την ιστορία του άρμπουρου, που ξενερισμένο στον Χριστό τ' Αθέρμη από ναυάγιο πολέμου, περιμάζεψαν οι Μεγαλοχωριανοί και κάθε τέτοια μέρα στόλιζαν με αυτό τον Λάζαρο και τον στήνανε στην μέση στον Ποταμό, συνεχίζει:
"... Το πιο μεγάλο λατάκι του Τζώρτζη του Μπατζάνη φέρανε ο Γιάκουμος του Μανουάκη, ο Ντουράνης κι ο Χαράλαμπος, του Καμπούρη το παιδί,για να γίνει ο Σταυρός. Ο Γιώργος και Πέτρος του Μιχελάκη κουβαλούσανε σπάο απ' το μπακάλικο του πατέρα τους για να δέσουνε τ' αλισμαριά και οι πιο μικροί κόβανε απ' της γρηάς Καράδενας το σπίτι κάτι παράξενα , μεγάλα κόκκινα λουλούδια, για να στολίσουνε τα πέντε στεφάνια του Λαζάρου...
Με τέχνη αρχίσανε να σημαίνουν οι καμπάνες της Παναγιάς, πούταν όλες με παλούκια. Ο Στελιανός της Ασπασίας σήμαινε σε ψηλό, το δεύτερο ο Μανώλης τ' Αναστάση με το
Βενετσάνο του Βδοκού και τις τρείς πρώτες αφού τις σημαίνανε οι τρείς παπάδες (ο παπά-Φίλιππας, ο παπα-Νικολός κι ο παπα-Μιχαήλος), πιάσανε ο Γιάννης ο Κακάλης, ο Αντώνης ο Κουλοχέρης,κι ο Νικολάκης ο Κανιώρος. Τη μεγάλη την σήμαινε απάνω στο καμπαναριό κι ο Κυριάκος του Γιώργη του Κυριάκου..."
Και μετά τα σπερνά έφτανε η πιο μεγάλη στιγμή εκείνης της ημέρας, που καταστόλιστο σηκώνανε το θεόρατο Σταυρό, το Λάζαρο, με θεατές όλους τους συγχωριανούς, που τότε ο αριθμός τους ήταν αρκετά μεγάλος. Αλλά ας δούμε πως μας περιγράφει ο Φίλιππας την σκηνή:
"... Ανέβηκαν οι άντρες κι οι κοπελιάρηδες στο καμπαναριό. Άλλοι στον καφενέ του Σκουτζέ, άλλοι στη ταράτσα του Μιχαήλλου τ' Αγγελάκη κι άλλοι στο καμπαναριό της Κοίμησης  για ν' ανεβάσουνε τον Λάτζαρο.
- Εεε ..... Βίρα... Βίρα μαζύ ...., φώναζε ο Ρεβελής, πούκανε κουμάντο.
Κι ο μεγάλος Σταυρός σηκωνόταν αργά.
- Ίσια μια!... Πιάσε τα μπόσικα, Γεράσιμε!..... Θα σου γλιστρήσει!....
- Νταγιάντα, Μαρκούτσο!... Ορτσάρισε Μπία....
- Άντε μια ακόμη!... Βίρα εσείς απ τον καφενέ!.... Πέρασε Στυλιανέ, τον κάβο απ το κουντούτο!...
Κι ο Σταυρός ανέβαινε. Έπεφτε στον λάκκο. Γρήγορα δέσανε γερά τις πριμάτσες, χώνανε το λάκκο και όλοι περνούσαν ν΄ασπαστούν το Λάτζαρο.....
Η  Μεγάλη βδομάδα άρχιζε".
Σε όλα τούτα τι άλλο να προσθέσει κανείς:
Με συγκίνηση και σεβασμό στρέφει ο λογισμός σε εκείνες τις αγιασμένες εποχές και στον μεγάλο  δάσκαλο, τον αλησμόνητο Φίλιππα Κατσίπη, που με τόση αγάπη και ευαισθησία έθρεψε το δένδρο της παράδοσης του νησιού μας και που εμείς σήμερα γευόμαστε τους καρπούς του.
Οι κοπέλες του χωριού με τα πανέρια μέχρι και σήμερα μαζεύουνε λουλούδια, οι νέοι κόβουνε αλισμαριά. Με τα άρμπουρα σχηματίζουν ένα σταυρό τον οποίο καλύπτουν με τα αλισμαριά και τον στολίζουν με λουλούδια και βάγια.Το απόγευμα όλο το χωριό μαζεύετε στην πλατεία.,Συμβολίζει την Ανάσταση του Λαζάρου. Μένει μέχρι το Μεγάλο Σάββατο που τον ξεστολίζουν και παρέμενει σ εκείνη τη θέση μέχρι της Αναλήψεως. Το έθιμο αυτό εξακολουθεί να τηρείται στο Μεγαλοχώρι , και σε άλλα χωριά, ενώ μικροί  « Λάτζαροι» φτιάχνονται σε πολλά σπίτια.



Βιβλιογραφία Γουλιελμίας (Μίτσα) Συρίγου-Μονιούλη

Δείτε δεξιά τα video από το έθιμο στο Μεγαλοχώρι

Οι φωτογραφίες και τα Video είναι του wwna.gr. Με αυτό το site και την ονομασία ξεκινήσαμε, πριν τρία χρόνια, να ταξιδεύουμε και να καταγράφουμε την Ελλάδα και μετά την αναβάθμισή του σε πιο φιλικό περιβάλλον το μετονομάσαμε σε tournews.gr

{oziogallery 1174}